Wraz z powstaniem państwa Izrael nastąpiło bardzo wiele zmian w literaturze hebrajskiej. Wielki wpływ na twórczość wywarł ruch syjonistyczny i potrzeba nieustannej walki narodowowyzwoleńczej. Po okresie trudnych przemian nastąpiła stabilizacja i stopniowy wzrost dobrobytu państwa. Mieszkańcy Izraela mogli coraz więcej uwagi poświęcać kulturze. Literatura czerpała motywy, obrazy oraz bogactwo ekspresji z Biblii i innych żydowskich źródeł (Miszna, Talmud, Kabała) oraz tradycji żydowskiego narodu w Diasporze. Największy wkład w ożywienie języka hebrajskiego włożył Eliezer Ben-Jehuda.
W chwili obecnej twórczość literacka w języku jidysz jest dużo mniejsza od twórczości w języku hebrajskim. W tym języku tworzy m.in. Abraham Suckewer.
SAUL BELLOW
Urodził się w 1915r., a zmarł w 1992r. Pochodził z Kanady z rodziny żydowskich imigrantów przybyłych z Rosji. W swoich utworach o epizodycznej kompozycji, łączących realizm obserwacji z groteską, ukazywał losy jednostek wyobcowanych, zwykle amerykańskich Żydów, zmagających się z własną nadwrażliwością i biernością, z obojętnością otoczenia i uprzedzeniami rasowymi. Jego głównymi powieściami były: Stan zawieszenia (1944 r.), Przygody Augiego Marcha (1953 r.), Korzystaj z dnia (1956 r.), Henderson, król deszczu (1959 r.), Herzog (1964 r.), Mr Sammler's Planet (1970 r.), Dar Humboldta (1975 r.), zbiór opowiadań Wspomnienia Mosby'ego (1968 r.).
W 1965 r. Bellow otrzymał Międzynarodową Nagrodę Literacką za powieść Herzog, będąc pierwszym Amerykaninem, który otrzymał tą nagrodę. W 1975r. otrzymał Nagrodę Pulitzera za powieść Dar Humboldta. W 1976r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości pisarskiej.
AHARON APPELFELD
Urodził się w 1932 r. Jest żydowskim pisarzem tworzącym w języku hebrajskim. Pochodzi z Czerniowiec na Ukrainie. W 1947 roku wyemigrował do Palestyny.
W jego utworach dominuje tematyka zagłady Żydów przedstawiona w sposób alegoryczny. Napisał m.in. opowiadania: Dym (Ashan, 1962 r.) oraz Oszronione pole (Kefor al ha-Arez, 1965 r.). W Polsce ukazały się dwie jego powieści, Badenheim 1939 (1979) oraz Droga żelazna (Mesilat barzel, 1991). Akcja pierwszej rozgrywa się w wiosną 1939 w austriackim kurorcie podczas corocznego, chętnie odwiedzanego przez mieszczan żydowskiego pochodzenia, festiwalu muzycznego. Bohaterem drugiej jest Żyd, dawny więzień obozu, od 40 lat podróżujący pociągami po Austrii w poszukiwaniu mordercy swoich rodziców.
Przykłady innych dzieł: W urodzajnej dolinie (1963), Szron na Ziemi(1965), Na Parter (1968), W jednym i tym samym czasie(1985).
PHILIP ROTH
Urodził się w 1933r. Jest to jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy amerykańskich. Jest sarkastycznym obserwatorem obyczajów i mentalności środowiska amerykańskich Żydów.
Pochodzi z konserwatywnej rodziny żydowskiej, mieszka w mieście Newark w stanie New Jersey. Większość jego wczesnych powieści i opowiadań rozgrywa się w tamtych okolicach.
Światową sławę przyniosła mu wydana w 1969r. skandalizująca powieść Kompleks Portnoya. Stała się książką kultową ówczesnego młodego pokolenia.
Jego najbardziej znane powieści to: Operacja Shylock, Teatr Sabata, Amerykańska sielanka. Bohaterem wielu jego powieści jest Natan Zuckerman, uważany za literackie alter ego pisarza.
Za swą twórczość Roth otrzymał dwukrotnie National Book Critics Circle Award oraz trzykrotnie nagrodę PEN/Faulkner. Od wielu lat jest jednym z najpoważniejszych kandydatów do literackiej Nagrody Nobla, której wciąż jeszcze nie otrzymał.
Warty polecenia jest również artykuł Magdy Heydel JESZCZE NIE W POLSCE: Oburzający Philip Roth, z którego można się dowiedzieć więcej o całej twórczości pisarza.
AMOS OZ
Urodził się w 1939r. Jest najbardziej znanym współczesnym żydowskim powieściopisarzem, nowelistą i eseistą, tworzącym w języku hebrajskim. Jego powieści odzwierciedlają napięcia i rozterki światopoglądowe, psychologiczne i pokoleniowe, ukazane na tle współczesnej sytuacji w Izraelu. Uznanie i rozgłos przyniosła mu powieść Mój Michał (1968). Jest to przepojona poetyckością historia współczesnej pary małżeńskiej, będąca jednocześnie portretem współczesnego Izraela. Krytycy podkreślają, że książka ta w doskonały sposób stapia świat wewnętrzny bohaterów ze światem „zewnętrznym”. Określana jest jako „izraelska Madame Bovary”.
Wielki rozgłos przyniosły mu także powieści Czarna Skrzynka (1987), która otrzymała jedną z czołowych francuskich nagród literackich - oraz Poznać kobietę, która stała się bestsellerem w Anglii i Ameryce. W 1991 r. ukazała się jego powieść Nie nazywaj tego nocą.
Pozostałe dzieła: Kraje szakali (Arcot hatan, 1965 r.), Inne miejsce (Makom aher, 1966 r.), Fima (1988), Pantera w piwnicy (1995).
Amos Oz jest najczęściej tłumaczonym pisarzem izraelskim - jego książki przełożono na 22 języki.
Ostatnio został przełożony na język polski najnowszy zbiór opowiadań Amosa Oza Sceny z życia wiejskiego. Więcej informacji znajdziesz klikając ten link: "Sceny z życia wiejskiego" - nowe opowiadania AmosaOza.
Warto również zapoznać się z wywiadem przeprowadzonym przez Wojciecha Orlińskiego, w którym Amos Oz mówi o fanatyzmie, terroryzmie i konflikcie bliskowschodnim. Wywiad znajduje się na stronie: http://polish-jewish-heritage.org/pol/wybitny.htm.
MEIR SHALEV
Urodził się w 1948 r. Jest izraelskim prozaikiem piszącym w języku hebrajskim. Jego debiutancką powieścią był Rosyjski romans (1988 r.), który jest krytyką spuścizny pionierów żydowskich w Palestynie na początku XX wieku. Napisał ponadto realistyczno-fantastyczną powieść Ezaw (1991 r.), Moja Jerozolima (1998 r.), Jego dom na pustyni (1998 r.).
POEZJA HEBRAJSKA
Wyraźną cechą współczesnej poezji hebrajskiej jest indywidualizm i potrzeba wprowadzania czytelnika w zakłopotanie. Poeci najczęściej posługują się prostymi zwrotami literackimi, coraz częściej potoczną mową ulicy. Poeci: Meir Wieseltier, Yair Horowitz, Yona Wallach, Asher Reich, Arieh Sivan, Ronny Somak i Moshe Dor.
Źródła:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz