MACA I ŚWIĘTO PESACH

Maca - chleb przaśny, spożywany przez Żydów podczas święta Pesach, zwanego Świętem Niekwaszonego Chleba (Świętem Przaśników). Nawiązuje on do chleba, który spożywali Izraelici przed wyruszeniem z Egiptu. Symbolizuje ich smutny los w Egipcie i wiąże się z pierwotnymi wierzeniami żydowskimi.

Przyrządzany jest ze specjalnie w tym celu przygotowanej mąki, bez użycia zakwasu, którego posiadania w domu podczas święta zakazuje żydowskie prawo religijne. Maca ma postać płaskich placków o kształcie owalnym bądź kwadratowym, a jej powierzchnia jest perforowana, co ułatwia dzielenie. W kuchni żydowskiej przyrządza się wiele potraw z mąki macowej lub macy. Współcześnie macę wyrabia się również maszynowo, wypieka w piecach wyposażonych w palniki zamontowane w komorze wypieku, ale jej używanie podczas święta nie jest zgodne z żydowską ortodoksją.

Przepis:

 Składniki:

• 30 dag mąki

• jedno jajko

• 1 szklanka wody

Sposób przyrządzenia:

Mąkę wymieszać z wodą i jajkiem. Zagnieść ciasto i cienko rozwałkować. Wycinać małą salaterką placki. Piec do 18 minut w temperaturze 180 stopni, do chwili gdy będą miały złotawy kolor.

Święto Pesach

Słowo "pesach" oznacza "przejść", "ominąć". Tej nocy, kiedy anioł Boży przechodził przez Egipt powodując śmierć wszystkich pierworodnych, domy Izraelitów chronione były krwią baranka paschalnego. W następstwie tego, naród Izraela został wypuszczony z niewoli i wyszedł z ziemi egipskiej. Od tamtej pory Pascha upamiętnia ocalenie pierworodnych Izraela od śmierci w Egipcie.

W Izraelu Pesach trwa 7 dni, a w diasporze - 8 dni; poczynając od 14 dnia nisan. Od dnia następnego liczony jest omer - jest to okres 7 tygodni, prawie żałobny, w którym ortodoksyjni Żydzi nie odprawiają wesel, nie strzygą włosów ani się nie golą.

W tygodniu przed świętem Pesach sprząta się bardzo dokładnie domy, aby nie pozostał w nich żaden ślad kwasu (drożdży), wypieku z drożdżami bądź zaczynem, ani resztki jedzenia. Nawet kieszenie ubrań, szczególnie dzieci, są dokładnie oczyszczane z okruszków.

Pierwszy wieczór Paschy, zwany wieczorem sederowym, jest najbardziej uroczystym momentem życia żydowskiego. Spożywa się wtedy w gronie rodziny uroczystą kolację, podczas którego czytana jest Hagada, opowiadająca o wyjściu z Egiptu. Tekst nie jest liturgiczny: istnieją różne Hagady; niektóre współczesne komentują wyzwolenie narodu żydowskiego w świecki sposób. Podczas uczty wychyla się cztery kielichy wina dla upamiętnienia czterech sposobów nazwania wyzwolenia. Jedno z dzieci zadaje pytania dotyczące znaczenia obrzędów Paschy, na które odpowiada głowa rodziny. Następnie biesiadnicy odmawiają psalmy Hallelu.

Maca spożywana podczas sederu

Wykonanie:

J.K.5

CYMES, MACA, KUGEL

Cymes - wspólna nazwa kilku potraw żydowskich, które najczęściej podaje się jako rodzaj deseru. Cymesem w środkowej i wschodniej Polsce najczęściej nazywano potrawę, która jest rodzajem słodkiego gulaszu, najczęściej zawierającego w swoim składzie podsmażaną marchewkę. Cymes ma zazwyczaj barwę pomarańczową lub czerwoną i jest zawsze słodki. Istnieją rodzaje cymesu, które są daniem głównym i zawierają mięso oraz rodzaje które zawierają tylko warzywa i owoce i są podawane jako deser. Cymes, oprócz podsmażanej marchewki może zawierać ziemniaki, pomidory, bakalie, wołowinę, kurczaka, ananasa, jabłka, suszone śliwki i ogólnie wszystko co jest koszerne, jest akurat pod ręką i dobrze komponuje się ze smażoną marchewką na słodko. Danie to było szczególnie charakterystyczne dla święta Rosz ha-Szana, gdyż wierzono, że czym słodszy cymes zostanie wtedy podany tym "słodszy" będzie kolejny rok.

www.ugotuj.to/przepisy_kulinarne        Od Kultura żydowska

Rosz ha-Szana, Rosz Haszana- jest pierwszym dniem kalendarza żydowskiego, przypada w siódmym miesiącu roku, czyli miesiącu Tiszri. Według tradycji żydowskiej w dzień Rosz Haszana Najwyższy otwiera Księgi i zapisuje w nich przyszłość całej ludzkości oraz każdego człowieka z osobna, według jego win i zasług. Przygotowania do tego dnia rozpoczynają się już miesiąc wcześniej, w miesiącu Elul.

Przepis na "Cymes z marchwi "

Składniki:
-Marchew - 60 dag
-Rodzynki -15 dag
-Cukier -10dag
-Miód - 10 dag
-Cynamon do smaku

Sposób przygotowania:
Oczyszczoną i opłukaną marchew pokroić w kostkę i gotować w wodzie z dodatkiem cukru. Gdy marchew stanie się na wpół miękka dodać rodzynki oraz miód i gotować do miękkości i zagęszczenia. Dodać cynamon do smaku.

Maca – chleb przaśny, spożywany przez żydów podczas święta Pesach. Nawiązuje on do chleba, który spożywali Izraelici przed wyruszeniem z Egiptu. Przyrządzany jest ze specjalnie w tym celu przygotowanej mąki, bez użycia zakwasu, którego posiadania w domu podczas święta zakazuje żydowskie prawo religijne. Mąkę pszenną miesza się z wodą i piecze przez około osiemnaście minut, licząc od chwili wyrobienia ciasta. Ma ona postać płaskich placków o kształcie owalnym bądź kwadratowym. Współcześnie macę wyrabia się również maszynowo, wypieka w piecach wyposażonych w palniki zamontowane w komorze wypieku, ale jej używanie podczas święta nie jest zgodne z żydowską ortodoksją.

www.wikipedia.pl                    Od Kultura żydowska

www.ekai.pl                            Od Kultura żydowska

Pascha (Pesach, 'przejście', jidysz Pajsoch, Pejsoch, – święto żydowskie obchodzone na pamiątkę wyzwolenia Żydów z niewoli egipskiej. W Izraelu trwa 7 dni, a w diasporze - 8 dni; poczynając od 14 dnia nisan. Od dnia następnego liczony jest omer - jest to okres 7 tygodni, prawie żałobny, w którym ortodoksyjni żydzi nie odprawiają wesel, nie strzygą włosów ani się nie golą.

Kugel- tradycyjne żydowskie danie. Może być zarówno dodatkiem do dania głównego (zapiekanka ziemniaczana z jajkami i cebulą), jak i deserem (makaron lub ryż z owocami i orzeszkami na bazie jajek). Wymawiane jest kugel albo kigel w zależności od tradycji rodzinnych.

www.brogan.com  Od Kultura żydowska

Przepis na "Kugel z rodzynkami"

Składniki:
-10 dag ryżu
-10 dag cukru
-5 dag rodzynek
-750 ml mleka
-3 jajka
-1 torebka cukru waniliowego
-masło do wysmarowania formy

Sposób przygotowania:

Ryż ugotować bez soli, a następnie wymieszać z żółtkami, rodzynkami i zalać mlekiem. Dodać cukier, cukier waniliowy i starannie wymieszać. Białko ubić na sztywno i połączyć z masą. Całość przełożyć do naczynia żaroodpornego wysmarowanego tłuszczem i piec 30 min w piekarniku nagrzanym do temp 200 st.

Wykonanie:
J.K. 3, O.S. 11, P.W. 15, D.Z. 36

USZY HAMANA I ŚWIĘTO PURIM

CZYM SĄ USZY HAMANA?

Hamantaszen to nazwa w języku jidisz i w zasadzie znaczy nie uszy lecz kieszenie Hamana, nie wiadomo dlaczego akurat taka nazwa jidisz przylgnęła do ciasteczek, gdyż tradycyjnie ciastka te uważane są za uszy- jak to określa hebrajska nazwa ciasteczek: oznej Haman, a nie kieszenie Hamana. Oznej Haman to kultowy wypiek na święto Purim jest także jednym ze składników paczek żywnościowych, które tradycyjnie od czasów starożytnych (zon. ks. estery 9:19) Żydzi przesyłają sobie

nawzajem w święto Purim (miszloach manot).

ŚWIĘTO PURIM
Święto Purim ma charakter karnawałowy i jest chętnie obchodzone także przez niereligijnych Żydów. Uczestnicy przebierają się w kostiumy, często mężczyźni w kobiece, a kobiety w męskie. W tym dniu wielu religijnych Żydów popełnia ograniczone wykroczenia przeciwko prawu żydowskiemu. Zakładane są maski. Tradycyjnie dzieci chodzą od domu do domu i odgrywają przedstawienie Purim Spiel, oparte na historii Estery, natomiast studenci w satyryczny sposób objaśniają naukę żydowską. Obyczaj nakazuje spełniać w święto dobre uczynki, posyłać prezenty z pokarmów ubogim osobom

W tym dniu czytana jest w synagodze Księga Estery. Ilekroć pada słowo "Haman", zebrani hałasują, tupią, grzechoczą kołatkami. Po południu spożywa się posiłek świąteczny. Tradycyjnie spożywa się trójkątne słodkie bułeczki z makiem, zwane "uszami Hamana" (hamentaszen). Obowiązkiem religijnym jest w ten dzień pić alkohol aż do momentu, w którym nie można będzie rozróżnić wznoszonych okrzyków: "Niech będzie błogosławiony Mordechaj" i "Niech będzie przeklęty Haman" - Adlojada.

Historia ta opowiada o królu Achaszweroszu (Aswerus), królowej Esterze (Hadassa), jej przybranym ojcu Mardocheuszu (Mordechaj) i ministrze Hamanie. Żyd Mardocheusz wbrew poleceniu króla nie oddawał pokłonu Hamanowi (prawdopodobnie z powodów religijnych); z tego powodu Haman postanowił skazać na zagładę wszystkich Żydów. Los wskazał na 13 dzień adar jako datę zagłady. Dowiedziawszy się o tym planie Estera zwróciła się do króla z prośbą o zmianę tej decyzji. W konsekwencji Hamana, jego rodzinę oraz innych wrogów Żydów spotkała śmierć, jaką gotowali dla Żydów w tymże dniu. Zdarzenie to opisuje biblijna Księga Estery - Megilat Ester (Est 9:25-32).

JAK ZROBIĆ HAMANTASZEN?

Składniki na ciasto:

250 g mąki

150 g masła

1 jajko

125 g cukru brązowego

3 łyżki wody

1 torebka cukru waniliowego 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Masło rozetrzyj do konsystencji piany, dodając jajko, 3 łyżki wody, cukier brązowy i waniliowy. Utrzyj wszystko na gładką masę, dosypując powoli mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia. Zagnieść gładkie ciasto, zawinąć w folię i odstawić na 30 minut w chłodne miejsce.

Przygotować masę.

Składniki na masę:

300 g maku

125 g miodu

45 cukru brązowego

40 g mielonych migdałów (mączka migdałowa)

Sok z 1 cytryny

½ szklanki wody

1 żółtko do posmarowania

Starta skórka z cytryny

Szczypta soli

Do maku dolej wodę. Dodaj miód, cukier i sól. Gotuj 5 minut na małym ogniu, stale mieszając. Ostudź i wymieszaj migdały, sok i skórkę z cytryny.

Rozwałkuj cienko ciasto na posypanej mąką stolnicy i wytnij koła o średnicy ok. 8 cm. Na środek każdego krążka nakładaj odrobinę nadzienia, zwilż brzegi wodą i uformuj trójkąt. Brzegi mocno dociśnij i posmaruj żółtkiem. Rozłóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i piecz ok. 20 min. w rozgrzanym piekarniku do 180 stopni z termoobiegiem.

Od Kultura żydowska

Bibliografia:

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1zBwhi5tBAb98feb79HklXoO4C041EVQFNdqh11YXeSe_SZtRShLR8ai5QJVOZv8HxKbFnh8eMI4GkrTpSf7YJ4N0JYhrbKCey5SX1_u3Ii2cv2gKxw_JsCSwyCy-7NffrhLKhK01BvTh/s400/_MG_1197+copy.jpg

http://cukierniczekreacje.blox.pl/2009/08/Uszy-Hamana.html

http://www.hatikvah.pl/index.php?

http://pl.wikipedia.org/wiki/Purim

Wykonanie:

J.G. 24, M.S. 33

CHAROSET

Charoset jest jedną z potraw spożywanych pierwszego dnia obchodów święta Paschy, upamiętniającego wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej. Jest łatwy w przygotowaniu – w swej najprostszej postaci zawiera tarte jabłka, siekane orzechy, cynamon i odrobinę wina. Charoset, jak każda z potraw podawanych podczas uczty seder, ma istotne znaczenie symboliczne – wyglądem powinien przypominać glinę wymieszaną ze słomą, z której niegdyś żydowscy niewolnicy wyrabiali cegły przy budowie twierdz na rzecz faraona, o czym mówi fragment Księgi Wyjścia:

„Budowano wówczas dla faraona miasta na składy: Pitom i Ramses. Ale im bardziej go uciskano, tym bardziej się rozmnażał i rozrastał, co jeszcze potęgowało wstręt do Izraelitów. Egipcjanie bezwzględnie zmuszali synów Izraela do ciężkich prac i uprzykrzali im życie uciążliwą pracą przy glinie i cegle oraz różnymi pracami na polu. Do tych wszystkich prac przymuszano ich bezwzględnie.” (Wj 1, 11-14)

Wykonanie:

J.S. 29

CIASTECZKA ZIMSTERNE

ZIMSTERNE - ciasteczka przygotowywane na Hawdale

Składniki:

* 3 białka,
* 180g cukru pudru,
* szczypta soli,
* ok 300g mielonych migdałów,
* 2 łyżeczki esencji waniliowej,
* 1 łyżka mielonego cynamonu,
* 1/2 łyżeczki startej gałki muszkatołowej.

1. Blachę wyłożyć papierem do pieczenia.
2. Białka ubić (z dodatkiem szczypty soli) na sztywną pianę. Stopniowo dodawać cukier puder.
3. 3-4 pełne łyżki piany oddzielić i odstawić na bok.
4. Do reszty piany dodać połowę migdałów, wanilię, cynamon oraz gałkę. Następnie stopniowo dodawać resztę migdałów, aż do uzyskania konsystencji pozwalającej ulepić z ciasta kulę.
5. Ciasto odstawić na 1h do lodówki.
6. Wałkować na grubość 5mm podsypując cukrem pudrem. Wycinać gwiazdki, a następnie smarować je zachowaną pianką bezową.
7. Piec 20-25min w piekarniku nagrzanym do 150ºC. Pianka bezowa powinna lekko się zarumienić. Studzić na kratce.

Przepis pochodzi z książki Clarissy Hyman “Kuchnia żydowska”.

Wykonanie:
K.G. 23, K.S. 31

CHREMZEL

Tradycja

Tradycyjny żydowski jadłospis zawiera mięso wołowe, cielęce i baranie, ryby, podroby, drób i chleb. Chleb to również różnego rodzaju bułki pszenne, chałki, strucla i maca. Podstawowym napojem jest wino. Oprócz tego pije się inne napoje jak piwo, wody mineralne, czy też żydowską śliwowicę, czyli „Pejsachówkę”.

Kuchnia

Najważniejszą cechą kuchni żydowskiej, obecną we wszystkich jej odmianach, jest ścisłe przestrzeganie koszerności, tj. religijnego podziału pokarmów na koszerne – czyste (dozwolone) i trefne – nieczyste (zakazane). Podział ten oparty jest na Biblii, na nakazach Pięcioksięgu Mojżesza (Tory), i późniejszych interpretacjach tych praw przez rabinów.

Chremzel (oładki)

Są to placuszki podawane na ciepło lub na zimno - najczęściej z cukrem pudrem. Żydzi zajadają się nimi na co dzień.

Składniki

• 10 dag macy (rozdrobnionej)

• 200 ml wina

• 5 dag migdałów

• 500 ml oleju

• 5 dag cukru

• 4 jajka

• sól do smaku

Przygotowanie

Zalać macę winem podgrzanym do wrzenia, dodać drobno rozdrobnione migdały, cukier, żółtka i pianę z białek, lekko zamieszać. Smażyć małe placuszki w dużej ilości oleju z obu stron, osączyć na bibule, posypać cukrem pudrem.

Bibliografia
http://www.przepisy.rzeszow.pl/content/chremzel-o%C5%82adki
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kuchnia_%C5%BCydowska
http://www.przepisy.rzeszow.pl/content/kuchnia-%C5%BCydowska

Wykonanie:
A.W. 14, A.R. 27, M.S. 32

KUGEL

Kugel - bardzo specyficzna potrawa kuchni żydowskiej. Jest to zapiekana babka z surowych lub gotowanych ziemniaków, makaronu lub ryżu. Może być na słono albo na słodko - jako deser.

Historia.

Pierwsze kugle robione były z chleba i mąki, ich smak był bardziej pikantny niż słodki. Około 800 lat temu, niemieccy kucharze zastąpili chleb makaronem i dodali do niego jajka. Kolejną zmianą okazało się dodanie cynamonu, rodzynków oraz słodkiego sera, co zapoczątkowali Żydzi zamieszkujący Polskę. Pod koniec XIX wieku, mieszkańcy Jerozolimy połączyli skarmelizowany cukier oraz czarny pieprz i stworzyli jerozolimski kugel z makaronem, który podawany jest często w czasie Szabatu.

Żydowskie święta.

Kugel robiony jest najczęściej przez Aszkenazyjczyków (Żydów zamieszkujących Europę środkową, wschodnią i częściowo zachodnią) podczas Szabatu. Niektórzy Chasydzi wierzą, że spożywanie kugla podczas Szabatu przywołuje specjalne, duchowe dobrodziejstwa, zwłaszcza gdy serwowany on jest na stole chasydyjskiego Rebe.

Wykonanie:

P.S. 30, D.S 13, A.R 28

HUMMUS

Hummus – bardzo prosta w przygotowaniu i popularna potrawa, szczególnie w kuchni arabskiej i żydowskiej. Ma wiele różnorakich możliwości przyrządzenia i przepisy często różnią się od siebie. Jednak podstawowym i zawsze obecnym składnikiem jest ciecierzyca, sezam, czosnek i sok z cytryny. Hummus z powodzeniem zastępuje masło czy pasty i jest obecny na wielu stołach. Często je się go z macą bądź chlebem pita, może też być dawany dziecku z chlebem do szkoły. Przez wegetarian coraz bardziej rozpowszechniany jest w Europie, Ameryce Północnej i innych częściach świata. Warty wspomnienia jest fakt, że, według legendy, hummus wymyślił podczas krucjat sam Saladyn, wielki wódz arabski.

Od Kultura żydowska

PRZEPIS

- 250g ugotowanej, zmielonej ciecierzycy

- pasta sezamowa

- 3 zmiażdżone ząbki czosnku

- sok z cytryny bądź limonki

- sól i pieprz do smaku

- oliwa z oliwek

Wszystko dobrze zmiksować, oliwy dodawać aż do uzyskania odpowiedniej konsystencji, podobnej do masła czosnkowego.

Wykonanie:

D.K. 6