sobota, 20 marca 2010

MUZYKA ŻYDOWSKA

Kultura żydowska jest niewspółmiernie trwalsza i aktywniejsza od innych kultur wschodu. Od najdawniejszych czasów Żydzi asymilowali wysoko rozwinięte cywilizacje, pośredniczyli kulturowo między Egiptem, a Mezopotamią, Grecją i Egiptem, Arabią i Europą Zachodnią. Najstarsze wzmianki o muzyce żydowskiej sięgają końca III tysiąclecia p.n.e.

Okres I Świątyni (X – VII w. przed Chrystusem) – w kształtowaniu kultury muzycznej tego okresu decydującą rolę odegrała spuścizna cywilizacji Starożytnego Egiptu i Mezopotamii.

Po okresie niewoli babilońskiej nastąpił znaczny rozwój kultury muzycznej w Drugiej Świątyni (V w. p.n.e.).Na ten okres przypada ustalenie roli muzyki w obrzędach liturgicznych oraz ostateczne wykształcenie śpiewu responsorialnego.

W okresie od 165 roku przed Chrystusem do 70 roku po Chrystusie dominowały wpływy greckie.

Po zburzeniu Drugiej Świątyni w roku 70 n.e. i wygnaniu Żydów z Jerozolimy obowiązywał zakaz uprawiania muzyki instrumentalnej. Zaczęły rozwijać się nowe formy wokalnej muzyki synagogalnej, które ulegały wpływom kultury muzycznej krajów diaspory. Powstały nowe, nieco odmienne kręgi kultury żydowskiej, a na ziemiach polskich, w granicach dawnej Rzeczypospolitej działali liczni kantorzy, będący zarazem kompozytorami lub autorami opracowań muzyki liturgicznej.
W okresie diaspory zaznaczyło się również zróżnicowanie na muzykę ludową i artystyczną. W muzyce religijnej okresu diaspory dominuje liryka (psalmy).

Na pograniczu muzyki sakralnej i ludowej plasuje się muzyka chasydów, mistycznego odłamu Żydów ortodoksyjnych. Muzyka chasydów jest zwykle anonimowa, powstawała i była wykonywana zwłaszcza podczas biesiad na dworach cadyków, świątobliwych, charyzmatycznych przywódców (w Polsce przed II wojną światową było np. ok. 100 takich dworów), uświetniała także uroczystości rodzinne. Obecnie jest kultywowana w ośrodkach chasydów w Izraelu, Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach Europy Zachodniej.

Muzyka Izraela. Po 1948 w nowo proklamowanym państwie Izrael zaczęła się rozwijać muzyka łącząca różnorodne nurty. Potrzeba nadania jej charakteru narodowego spowodowała nawiązanie do dawnych żydowskich tradycji, jak również rozwój badań nad folklorem. Elementy muzyki żydowskiej, zarówno synagogalnej, jak i ludowej, były wprowadzane do muzyki artystycznej a do popularyzacji ludowej muzyki żydowskiej przyczynił się musical Skrzypek na dachu J. Bocka i J. Steina. W muzyce światowej wybitną rolę odegrali kompozytorzy pochodzenia żydowskiego, m.in. F. Mendelssohn-Bartholdy, G. Mahler, Schönberg, A. Tansman, G. Meyerbeer, J. Offenbach, także liczni dyrygenci i muzycy wirtuozi.

Muzyka z musicalu „Skrzypek na Dachu”
If I Were a Rich Man

Wykonanie:
Ł.D. 22

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz