Najwcześniejsza wzmianka o Żydach w Polsce pochodzi z X w. n.e. - Ibrahim Ibn Jakub, autor pierwszego opisu państwa Mieszka I, wzmiankuje odwiedzających Polskę kupców żydowskich. Byli to handlarze niewolników słowiańskich, którzy dostarczali ich do krajów arabskich, a także do Europy Zachodniej. Często ich rola polegała również na przekazywaniu interesujących dla islamskich kalifów informacji z państw chrześcijańskich.
O wyznawcach judaizmu wspomniano także w polskiej kronice z XI wieku. Najprawdopodobniej zamieszkiwali oni Gniezno oraz Przemyśl, gdzie została utworzona pierwsza stała żydowska wspólnota na terenie kraju Piastów.
Na przełomie XI i XII wieku rozpoczęła się masowa migracja Żydów z Europy Zachodniej do Polski. Spowodowana była ona prześladowaniami Izraelitów związanymi z wyprawami krzyżowymi. Do przebywania w państwie rządzonym ówcześnie przez Bolesława Krzywoustego Żydów zachęcała przede wszystkim panująca w kraju tolerancja oraz ich specjalny status. Polska stała się największym skupiskiem ludności żydowskiej w Europie.
Wyjątkowego traktowania Izraelitów na terenie państwa Piastów dowodzi między innymi tak zwany Statut Kaliski, który został nadany Żydom przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego w 1264 roku. Trzydziestosześciopunktowy dokument zapewnia im ochronę przed jakąkolwiek dyskryminacją i prześladowaniami szczegółowo określając surowe kary za pobicie, zranienie lub zabicie wyznawcy judaizmu, zasady osądzania sporów między Żydami a chrześcijanami oraz nakazując pomoc Izraelicie w przypadku np. nocnego napadu. Statut zawiera też zapisy gwarantujące Żydom wolność wyznania, podróżowania i handlu i regulujące zasady zastawiania u nich przedmiotów.
Wymownym przykładem wysokiego znaczenia, jakie uzyskiwali Żydzi w Polsce jest fakt bicia przez nich królewskiej monety w końcu XII wieku. Wtedy to w wielkopolskiej dzielnicy Mieszka Starego wypuszczono emisję denarów z legendą opisową w języku hebrajskim. O rozmiarach i długotrwałości emisji świadczy użycie kilku różnych stempli menniczych.
Już od momentu pojawienia się Żydów w Polsce zauważalna była tolerancja wobec nich – tolerancja rozumiana nie tylko jako brak dyskryminacji, ale też jako prawnie zagwarantowaną ochronę, niezależność oraz miejsce w gospodarce państwa. Przecież to o Polsce szesnastowieczny rabin krakowski Mojżesz ben Israel Isserles powiedział, że jeśliby Bóg nie dał jej Żydom jako schronienia, los Izraela byłby rzeczywiście nie do zniesienia.
Źródła:
http://judaizm.prv.pl/
http://dziedzictwo.ekai.pl/
Wykonanie:
K.W. 16
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz